12. อาเสวนปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา
[12] ปกาเรหิ คุณิตํ ปคุณํ, พหุกฺขตฺตุํ ปวตฺติยา ภาวิตนฺติ อตฺโถฯ อติสเยน ปคุณํ ปคุณตรํ, ตโตเยว พลวตรํฯ ตสฺส ภาโว, เตน ปคุณตรพลวตรภาเวน วิสิฏฺฐํ วิเสสปฺปตฺตํฯ สฺวายํ วิเสโส วิปาเก นตฺถีติ อาห ‘‘เอเตน วิปากาพฺยากตโต วิเสเสตี’’ติฯ
อาเสวนปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
13. กมฺมปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา
[13] เอวํสภาวาติ กมฺมปจฺจเยน อุปการกสภาวาฯ สมตฺถตาติ อานุภาโวฯ ตสฺสาติ วิปากกฺขนฺธกฏตฺตารูปสงฺขาตสฺส ผลสฺสฯ กมฺมปจฺจยภาโว วุตฺโตติ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจยภาโว วุตฺโตฯ เอกโวกาเร รูปมฺปีติ เอกโวกาเรปิ รูปํ น ชเนติ, ปเคว จตุโวกาเรติ อตฺโถฯ
กมฺมปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
14. วิปากปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา
[14] ยถา หิ รูปภเว สญฺญีนํ ตํนิพฺพตฺติตปุญฺญาภิสงฺขาเรเนว รูปุปฺปตฺติ, เอวํ อสญฺญีนมฺปีติ ตตฺถ กามาวจรกมฺมุนา ยถา วิปากานุรูปานํ ปจฺจโย โหนฺโต เกสญฺจิเยว โหติ, น สพฺเพสํ, กตฺถจิเยว โหติ, น สพฺพตฺถ, น เอวํ วิปากานนฺติ อาห ‘‘เอกนฺเตนา’’ติฯ เตสํ วเสนาติ เตสํ วิปากปจฺจยลาภีนํ วิปากกฺขนฺธานํ วเสนฯ น หีติอาทินา ‘‘เอกนฺเตนา’’ติ วุตฺตมตฺถํ พฺยติเรกโต วิภาเวติฯ ภูมิทฺวยวิปาโกติ กามาวจรรูปาวจรวิปาโก อารุปฺเป รูปสฺส น หิ ปจฺจโยติ โยชนาฯ
วิปากปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ